Σκοπός του Πιλοτικού Προγράμματος «Το Σχολείο ΟΚΜ»
Το έργο «Το Σχολείο Οργανισμός και Κοινότητα Μάθησης» (ΟΚΜ) έχει ως αντικείμενο την εφαρμοσμένη μελέτη βασικών παραμέτρων του σύγχρονου ελληνικού σχολείου που επηρεάζουν τον μετασχηματισμό του σχολείου σε Οργανισμό και Κοινότητα Μάθησης.
Ως γενικός στόχος του πιλοτικού προγράμματος του ΟΚΜ ορίζεται η εφαρμοσμένη μελέτη και διαμόρφωση ενός σύγχρονου δημιουργικού συστήματος διοίκησης, οργάνωσης, λειτουργίας και εσωτερικής αξιολόγησης των σχολικών μονάδων, που θα βασίζεται στην ενεργητική συμμετοχή των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας με σκοπό τη βελτίωση των εκπαιδευτικών πρακτικών και της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Η υλοποίηση του ερευνητικού-πιλοτικού προγράμματος θα βασιστεί στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο της Πολιτείας, θα αξιοποιήσει υφιστάμενες εκπαιδευτικές δομές καθώς και αποτελέσματα από έργα και δράσεις του ΥΠΑΙΘ και καλές πρακτικές από σχολεία της χώρας.
Αντικείμενο του Πιλοτικού Προγράμματος
Το αντικείμενο του Πιλοτικού Προγράμματος αφορά :
α) στη μελέτη σχεδιασμού, οργάνωσης, εφαρμογής και αξιολόγησης ενός συστήματος μετασχηματισμού και λειτουργίας του σχολείου σε ΟΚΜ,
β) στην παραγωγή εξειδικευμένου εκπαιδευτικού υλικού για την εφαρμογή του ΟΚΜ,
γ) στην επιμόρφωση των στελεχών της εκπαίδευσης, των Διευθυντών και των εκπαιδευτικών των σχολείων που θα συμμετέχουν στο Πιλοτικό Πρόγραμμα,
δ) στην πιλοτική εφαρμογή του υλικού του ΟΚΜ σε αριθμό σχολείων Π.Ε. και Δ.Ε.,
ε) στη δημιουργία Παρατηρητηρίου του ΟΚΜ,
στ) στη συγκρότηση του σχολικού Δικτύου ΟΚΜ,
ζ) σε δράσεις υποστήριξης και αξιολόγησης των επιμέρους δράσεων του Προγράμματος και διάχυσης των αποτελεσμάτων στην εκπαιδευτική κοινότητα,
η) σε ενέργειες υποστήριξης της βιωσιμότητας και της καλής λειτουργίας του Προγράμματος.
Χαρακτήρας του Πιλοτικού Προγράμματος
Το πρόγραμμα ΟΚΜ έχει ερευνητικό και δυναμικό χαρακτήρα και εφαρμοστεί πιλοτικά σε σχολικές μονάδες Π.Ε. και Δ.Ε. Το πιλοτικό πρόγραμμα θα υλοποιηθεί (μετά από ανοιχτή πρόσκληση ενδιαφέροντος) σε σχολικές μονάδες της Περιφέρειας Αττικής. Στο πλαίσιο του προγράμματος θα δημιουργηθεί «Δίκτυο σχολείων ΟΚΜ» που θα εφαρμόσουν πιλοτικά και θα αξιολογήσουν το «εκπαιδευτικό παράδειγμα» του μετασχηματισμού του σχολείου σε ΟΚΜ. Όλες οι δράσεις του πιλοτικού προγράμματος θα συνδέονται άμεσα με ανατροφοδότηση από τις σχολικές μονάδες σε όλη τη διάρκεια του έργου. Θα υπάρξει επιστημονική καθοδήγηση σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος, ενώ προβλέπονται επιμορφώσεις των στελεχών της εκπαίδευσης, των Διευθυντών και των εκπαιδευτικών των σχολείων που θα συμμετέχουν στο έργο, συνεχής παρακολούθηση, ανατροφοδότηση και βελτίωση του υλικού και του συστήματος του ΟΚΜ, καθώς και διαδικασίες εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης των διαδικασιών υλοποίησης και των δράσεων του Προγράμματος.
Συνέργειες του Πιλοτικού Προγράμματος
Το Πιλοτικό Πρόγραμμα ΟΚΜ έχει συγκριτικό, διεπιστημονικό και συνεργατικό χαρακτήρα και επιχειρεί την ερευνητική διασύνδεση επιμέρους κλάδων των επιστημών της αγωγής. Έχει επίσης, εφαρμοσμένο χαρακτήρα, καθώς υλοποιείται σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Το Πρόγραμμα θα επιδιώξει την ουσιαστική επιστημονική και εκπαιδευτική συνεργασία με φορείς του ΥΠΑΙΘ και στελέχη της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Διάρκεια του Πιλοτικού Προγράμματος
Η διάρκεια του Προγράμματος είναι διετής (2024-2026) και διακρίνεται στις ακόλουθες φάσεις :
Φάση προετοιμασίας (Σεπτ. 2024 – Οκτ. 2024): Πρόσκληση ενδιαφέροντος & επιλογή σχολείων, κατασκευή ιστοσελίδας.
Υλοποίηση του προγράμματος στα σχολεία Ι (Οκτ. 2024- Ιουν. 2025): Ανάπτυξη συνεργατικών πρακτικών, επιμορφώσεις Διευθυντών και εκπαιδευτικών, δημιουργία δικτύου σχολείων ΟΚΜ, παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού από σχολεία, αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, ανατροφοδότηση των δράσεων, διάχυση καλών πρακτικών.
Υλοποίηση του προγράμματος στα σχολεία ΙΙ (Σεπτ. 2025- Ιουν. 2026): αξιοποίηση εμπειρίας, εμβάθυνση συνεργατικών πρακτικών, ανάπτυξη δικτύου σχολείων, παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού από σχολεία, επιμορφώσεις Διευθυντών και εκπαιδευτικών, αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, διάχυση καλών πρακτικών.
Δράσεις του Πιλοτικού Προγράμματος:
Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει τις ακόλουθες δράσεις:
- Επιστημονική καθοδήγηση του Προγράμματος
- Παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού για το «Σχολείο ΟΚΜ»
- Επιμορφώσεις στελεχών της εκπαίδευσης, Διευθυντών και εκπαιδευτικών των σχολείων
- Εφαρμογή του ερευνητικού-πιλοτικού προγράμματος
- Δημιουργία Παρατηρητηρίου του Προγράμματος
- Συγκρότηση του Σχολικού Δικτύου του Προγράμματος
- Οργάνωση, υποστήριξη και διαχείριση του Προγράμματος
- Ενέργειες δημοσιότητας και προβολής
- Αξιολόγηση του Προγράμματος
- Διάχυση των αποτελεσμάτων του Προγράμματος
Θεματικά (ερευνητικά) πεδία της πιλοτικής εφαρμογής του «Σχολείου ΟΚΜ»
Α. Διακυβέρνηση και Αυτονομία του σχολείου (αξιοποίηση θεσμικού πλαισίου εκπαίδευσης, ρόλος θεσμικών οργάνων σχολείου, διακυβέρνηση για τη μάθηση, παιδαγωγική και διδακτική αυτονομία, βαθμοί ελευθερίας εκπαιδευτικών).
Β. Διοίκηση του σχολείου και Ηγεσία για τη Μάθηση (Σχολικό Συμβούλιο, ρόλος Δ/ντη, λειτουργία Συλλόγου Διδασκόντων, συντονιστές εκπαιδευτικού έργου, πύκνωση ηγεσίας)
Γ. Επαγγελματικές Κοινότητες Μάθησης των εκπαιδευτικών (Συνεργατικές πρακτικές εκπαιδευτικών, ανταλλαγή εμπειριών και εκπαιδευτικού υλικού, συνδιδασκαλίες, μικροδιδασκαλίες, mentoring, κ.ά.
Δ. Αξιολόγηση Ομοτέχνων (κοινότητες πρακτικής, σύνδεση της ατομικής αξιολόγησης με την αυτοαξιολόγηση, ετεροπαρατήρηση διδασκαλίας, συνδιδασκαλίες, portfolio εκπαιδευτικού).
Ε. Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας : Σχεδιασμός, προγραμματισμός, ανάπτυξη εστιασμένων δράσεων σύμφωνα με τις ανάγκες, τις δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητες του σχολείου
ΣΤ. Ψηφιακή μάθηση και δίκτυα: ψηφιακός μετασχηματισμός του σχολείου (οργάνωση, διοίκηση, λειτουργία, επικοινωνία), δίκτυα εκπαιδευτικών και σχολείων, forum εκπαιδευτικών, δικτυωμένες κοινότητες μάθησης.
Ζ. Ικανότητες και Επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών: ενίσχυση του πλαισίου ικανοτήτων των εκπαιδευτικών, σύνδεση ικανοτήτων με αξιολόγηση, επιμόρφωση, βελτίωση και επαγγελματική ανάπτυξη.
Θ. Επιμόρφωση: Επιμόρφωση των στελεχών (Σχολικών Συμβούλων & Δ/ντων σχολείων), ενδοσχολική επιμόρφωση εκπαιδευτικών (εστιασμένη στις ανάγκες σχολείου & εκπαιδευτικών).
Ι. Κοινωνική Λογοδοσία του σχολείου: άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο σχολείο, σχέσεις συνεργασίας με φορείς, διάχυση αποτελεσμάτων των σχολικών δράσεων και καλών πρακτικών στην εκπαιδευτική κοινότητα.
Κ. Παρατηρητήριο & Δίκτυο ΟΚΜ (παρακολούθηση δράσεων, ανατροφοδότηση, πληροφόρηση, διάχυση καλών πρακτικών).
Φορέας υλοποίησης.
Το Πιλοτικό πρόγραμμα υλοποιείται από τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής. Την επιστημονική ευθύνη της υλοποίησης του ερευνητικού-πιλοτικού προγράμματος έχει η Επιστημονική Επιτροπή του έργου, η οποία αποτελείται από μέλη ΔΕΠ και ΕΔΙΠ του ΕΚΠΑ και συνεπικουρείται στο έργο της από ειδικούς επιστήμονες-εμπειρογνώμονες.
Η Επιστημονική Επιτροπή θα επιδιώξει τη χρηματοδότηση του έργου από το ΥΠΑΙΘ, καθώς και από συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα.
Παράδοση στο Φορέα Υλοποίησης – Βιωσιμότητα του Έργου
Μετά το πέρας του έργου, τα αποτελέσματα (εκπαιδευτικό υλικό του ΟΚΜ, επιμορφωμένοι σχολικοί σύμβουλοι, Διευθυντές και εκπαιδευτικοί με αυξημένη εμπειρία εφαρμογής, ψηφιακή πλατφόρμα, εκθέσεις αποτελεσμάτων σχολείων) θα έχουν σημαντική προστιθέμενη αξία, καθώς θα μπορούν να αξιοποιηθούν πολλαπλασιαστικά από τα σχολεία όλης της χώρας.
Για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας και της αποτελεσματικής υλοποίησης του έργου θα αναπτυχθεί συνεργασία με φορείς και δομές της εκπαίδευσης (Γενική Γραμματεία ΥΠΑΙΘ, Δ/νσεις Σπουδών ΠΕ και ΔΕ, Περιφερειακές Δ/νσεις, σχολικές μονάδες). Η Επιστημονική Επιτροπή θα μεριμνήσει τόσο για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της λειτουργίας του έργου ΟΚΜ, όσο και για τη διάχυση των καλών πρακτικών του έργου και την αξιοποίηση των υποστηρικτικών δομών του έργου ΟΚΜ (Παρατηρητήριο και σχολικό Δίκτυο).